Veri Yolu (BUS) Nedir?

Veri Yolu (BUS) Nedir?

Anakart üzerindeki bileşenlerin birbirlerine bilgi iletmek için kullandıkları yola verilen addır. İşlemci, bellek, genişleme kartları ve depolama aygıtları gibi donanımların komutlarının birbirlerinin iletilme durumudur.

Veri yolları ile sadece datalar taşınmaz. Bu yollar aynı zamanda kontrol sinyallerini ve adres bilgilerini de taşır.Kontrol sinyalleri ile donanım birimlerinin çalışmaları düzenlenirken adres bilgileri ile donanım biriminin kullandığı verilere ulaşım yolu tanımlanmış olur.

Geliştirilme sırası şöyledir;

• ISA (Industy Standart Architecture)
• PCI (Peripheral Pompenent İnterconnect)
• AGP (Advanced Grapich Port)
• PCIe (Periheral Compenent Inter Express)’dir.

ISA (Industy Standart Architecture) Nedir?

İlk kullanımı 1984 yılında gerçekleşen veri yoludur ancak kullanımı birkaç yıl önce bitmiştir. Anakart üzerinde bulunan 8 Mhz‘lik saat hızına sahiptir. 1993 yılında ISA slot üzerinde çalışan kartlar için geliştirilmiştir.

• İlk üretilen veri yolu tipidir.
• Siyah renkli yuvalara sahiptir.
• 16 bitlik veri yolu genişliği vardır.
• Artık üretilmemektedir.

PCI (Peripheral Pompenent İnterconnect) Nedir?

Intel tarafından geliştirilmiş bir veri yolu tipidir. PCI günümüz masaüstü bilgisayarlarda kullanılan en yüksek performansa sahip yol sistemidir. Bu veri yolu, 32 ve 64 bitlik versiyonları ile piyasada yer alır.

• Beyaz renkli yuvalara sahiptir.
• ISA’dan daha büyük yuvaya sahiptir.
• Tak – Çalıştır özelliğini destekler.
• 33 Mhz ve 66 Mhz saat hızında çalışırlar.
• LAN, SCSI, USB ve diğer kartları desteklemektedir.

AGP (Advanced Grapich Port)

AGP, günümüzde sadece ekran kartlarında kullanılan veri yoludur. 3 boyutlu grafikler, tam ekran video gibi uygulamalar geliştikçe daha geniş bir bant genişliğine ihtiyaç duyulmuştur. İlk versiyonu Intel tarafından ‘AGP specification 1.0‘ adı ile 1997 yılının sonunda piyasaya sürülmüştür.  1x ve 2x hızlarının ikisini birden içeriyordu. 2.0 AGP 4X ve 3.0 ise 8X olarak belirtilmişti.

2x AGP’de veri akış hızı 533 MB/Sn olmaktadır. Ancak sistem veri yolu hızı 66 MHz ise, 2x AGP tüm bant genişliğini kaplayıp diğer aygıtlara yer bırakmayacağı için 66 MHz’lik anakartlarda 1x AGP kullanılır. 100 MHz anakartlarda bant genişliği 763 MB/Sn’ye çıktığından 2x AGP ile uyumludur. AGP 4X : Günümüzde genelde kullanılan 4X modudur.

Çoğu anakart üreticisi bu modu destekliyor ve anakartlarında bu teknolojiyi kullanıyor ve aynı zamanda tüm ekran kartı üreticileri de bu teknolojiye ayak uyduruyor. Bu modda AGP veriyolu hızı 66 mhz’den 100 mhz’e çıkmıştır. Bunun pratikte 800 MB/Sn olarak hesaplanabilen bilen bir veri transfer hızıdır. Bu teknolojinin gelişmesiyle bu hız 1 GB/Sn’ye ulaşmıştır

• Sadece ekran kartlarında kullanılır.
• Pentium 2 ve üstünü destekleyen ana kartlarda bulunmaktadır.
• 32 bit bant genişliğindedir.
• 66 MHz saat hızında çalışır. Toplam bant genişliği 266 MB/Sn’dir.

PCI Express (Periheral Compenent Inter Express) Nedir?

Bilgisayardaki dahili veya harici donanımlar arasındaki bağlantıyı sağlayan veri yoludur. Üzerine en fazla donanım eklenilmesine izin veren veri yolu olma özelliği taşır.

• x16 hızında bir veri iletimi sağlıyor. Bu 16 yol, 4 GB/s bant genişliği demektir.
• PCI’daki gibi paylaşımlı yollar yerine ayrı yollara sahiptir.
• X1, X4, X8 ve X16’lık slotları bulunur.
• PCI yuvalarına göre çok daha hızlı çalışırlar.