Linux Nedir?
Linux (GNU/Linux), Linux çekirdeği ve birçok GNU aracı üzerine kurulmuş olan işletim sistemlerine verilen genel addır. GNU araçları ve Linux çekirdeği ücretsiz, özgür ve açık kaynak kodludur. Kaynak kodları, GNU Genel Kamu Lisansı çerçevesinde özgür bir şekilde dağıtılabilmekte, kullanılabilmekte ve değiştirilebilmektedir. 1991 yılında Finlandıyalı bir üniversite öğrencisi Linus Torvalds’ın geliştirmeye başladığı Linux, daha eski işletim sistemlerinden bir tanesi olan UNIX’ten esinlenerek geliştirilmeye başlamıştır. Bugünlerde Linus hala çekirdek geliştirme ekibi üyelerinden bir tanesidir. Linux’un duyurusu ise 5 Ekim 1991 tarihinde yapılmıştır.
Son derece geniş bir donanım desteğine sahip olan Linux çekirdeği, masaüstü bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar, sunucu bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler, araç içi sistemler, yeni nesil televizyonlar, süper bilgisayarlar ve iş istasyonlarında kullanılabilmektedir. İşletim sistemlerinde Linux sunucu, kullanım oranı açısından dünya çapında ilk sırada yer almakta ve dünyadaki en güçlü 10 süper bilgisayar üzerinde kullanılmaktadır.
Sunucu ya da masaüstü bilgisayarlara yönelik olarak hazırlanan bu Linux sistemler, özel olarak Linux dağıtımı olarak da isimlendirilmektedir. Popüler Linux dağıtımlarından birkaçı Ubuntu, Debian, Linux Mint, Fedora, Red Hat Enterprise Linux ve openSUSE olarak örneklenebilir.
GNU/Linux gelişimi oldukça açık bir şekilde yapılmaktadır. Bunun anlamı ise işletim sisteminin her bir aşamasının açık bir şekilde internet üzerinde yayınlanması, dünyanın dört bir köşesindeki kullanılacak tarafından test edilebilmesi, hatalarının eksikliklerinin belirlenip düzeltilmesi ve geliştirilmesidir. Bazı zamanlarda bu deneme aşamaları belirli bir yerde durdurulur ve güvenilir bir işletim sistemi sunularak geliştirme adına ayrı bir seriye devam edilir. Hatalar da anında kullanıcılar tarafından belirlenerek rapor edilir ve birçok kişinin katkısı ile düzeltilebilir.
Linux, fikirsel ve teknik açıdan Unix’den esinlenerek geliştirilmiş olan bir sunucudur. Fakar Linux’un Unix ile herhangi bir kod ortaklığı yoktur. Yani Linux’un tüm kodları sıfırdan başlayarak yazılmııştır. Günümüzde Linux çekirdeğini kullanmakta olan işletim sistemleri büyük bir kitle tarafından genellikle Linux adı ile anılmaktadır. Diğer bir yandan Özgür Yazılım Vakfı ve birçok özgür yazılım topluluğu bir işletim sistemi olarak Linux’dan konuşurken GNU araç ve yazılımlarını barındırdığı için GNU/Linux adını kullanmayı tercih etmektedir.
Linux dağıtımları
Sunucu ya da masaüstü sistemlere yönelik olarak geliştirilen Linux sistemleri özel olarak Linux dağıtımı olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca GNU/Linux dağıtımı olarak da adlandırılabilmektedir. Bir Linux dağıtımı, GNU araçları, Linux çekirdeği ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesi ile gerçekleşmektedir. Linux, bu birlikteliği sürdürülebilir biçimde yönetecek olan bir yapılandırma araçları seti ve yazılım güncelleme araçları ile oluşturulan tam bir işletim sistemidir.
Masaüstü kullanıcılarına yönelik olan bir Linux dağıtımında, Linux çekirdeği ve GNU yazılımları temeli üzerinde grafiksel masaüstü ortamı, ofis yazılım seti, bir internet tarayıcısı, CD-DVD yazıcı ve video müzik oynatıcı gibi birçok özgür yazılımlar ilave edilerek son kullanıcıya sunulmaktadır.
Şu anda GNU yazılımlarını ve diğer tüm özgür yazılımları bir araya getiren ve bütün bunları bir Linux çekirdeği ile birlikte derlenmiş, toplu ve kolay bir şekilde kurulabilen bir işletim sistemi olarak piyasaya süren çeşitli çalışmalar mevcuttur. Ülkemizde Pisi Linux ve Pardus dağıtımları gerçekleşmektedir.
